Informacja Głównego Lekarza Weterynarii dla posiadaczy bydła, owiec, kóz, świń oraz innych zwierząt parzystokopytnych na temat pryszczycy

Informacje dla rolników

Informacja Głównego Lekarza Weterynarii dla posiadaczy bydła, owiec, kóz, świń oraz innych zwierząt parzystokopytnych na temat pryszczycy

Data publikacji: 10 kwietnia 2025

Pryszczyca (Foot and mouth disese – FMD) jest wirusową, bardzo zakaźną chorobą zwierząt parzystokopytnych, w tym bydła, świń, owiec i kóz.
Wirus pryszczycy przenosi się przez kontakt bezpośredni pomiędzy zwierzętami, za pośrednictwem mięsa i produktów mięsnych, mleka i jego przetworów, nasienia, skór, wełny, paszy dla zwierząt, itp.
Wirus może być przenoszony także przez człowieka, sprzęt gospodarski, ptaki, owady, gryzonie, środki transportu czy odzież.

Objawy chorobowe:

gorączka, apatia, utrata apetytu, brak przeżuwania, gwałtowny spadek mleczności;
zwiększone pragnienie i obfite ślinienie;
pęcherze na języku, wargach i dziąsłach, śluzawicy u bydła/tarczy ryjowej u świń, na skórze szpary międzyracicowej, a także na wymieniu i strzykach;
po pęknięciu pęcherzy - bolesne rany, owrzodzenia;
cielęta i prosięta, karmione mlekiem zwierząt chorych na pryszczycę często padają z objawami biegunki i ogólnego wycieńczenia;
równie często dochodzi do padnięć zwierząt dorosłych.

okaleczenia na ciele bydła w wyniku zakażenia pryszczycą FMD

Zalecenia:

w razie zauważenia wymienionych objawów choroby należy natychmiast zawiadomić powiatowego lekarza weterynarii celem umożliwienia pobrania próbek w kierunku wykluczenia FMD.
zgłoszenia należy dokonać bezpośrednio albo za pośrednictwem lekarza weterynarii opiekującego się gospodarstwem lub właściwego miejscowo organu samorządu terytorialnego (wójta, burmistrza, prezydenta miasta).
do czasu przybycia powiatowego lekarza weterynarii wszystkie zwierzęta należy zatrzymać w gospodarstwie, zwierzęta chore zamknąć i odizolować, nie wpuszczać osób postronnych do gospodarstwa oraz unikać wyjazdu domowników poza teren gospodarstwa.

Należy pamiętać, że wystąpienie tej szybko szerzącej się choroby powoduje zawsze ogromne straty
ekonomiczne dla kraju oraz hodowców zwierząt, związane w koniecznością wybijania zakażonych stad, a także ograniczeniem obrotu i handlu zwierzętami oraz produktami pochodzenia zwierzęcego.

Pryszczyca jest chorobą zwalczaną z urzędu!!!

Zgłoszenie podejrzenia wystąpienia pryszczycy jest obowiązkiem wynikającym z ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.

Za zwierzęta zabite w ramach zwalczania pryszczycy przysługuje odszkodowanie z budżetu państwa!!!

Pryszczyca (FMD)
Choroba	Pryszczyca to choroba zwierząt parzystokopytnych udomowionych i wolno żyjących (w tym bydła, owiec, kóz, świń, wielbłądowatych, bawołów, jeleni). Powoduje powstawanie pęcherzy głównie w jamie ustnej i na kończynach. Objawy u zakażonych zwierząt: obfite ślinienie, mlaskanie, nadżerki i pęcherze, gorączka, spadek apetytu, niechęć do ruchu, kulawizna, spadek mleczności, ronienia. U młodych zwierząt, np. prosiąt, jagniąt, koźląt, śmierć może wystąpić bez żadnych objawów.

Transmisja	Pryszczyca jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób. Kontakt między zwierzętami jest głównym sposobem przenoszenia i rozprzestrzeniania się choroby, ale również pasza, ściółka, sprzęt, pojazdy i ludzie, którzy mieli kontakt z zakażonymi zwierzętami mogą przenosić wirusa. Możliwe jest przenoszenie wirusa wraz z mlekiem, mięsem i innymi produktami pochodzącymi od zakażonych zwierząt. Może wystąpić przenoszenie drogą kropelkową (obecność wirusa w aerozolu).

Zapobieganie	Ryzykowne zachowania zwiększają prawdopodobieństwo zakażenia. Większość środków zapobiegawczych jest wspólna dla różnych chorób i jest najlepszym sposobem ochrony stada. Ochrona stada w przypadku podejrzenia wystąpienia ognisk choroby w pobliżu: Unikaj: kontaktów między zwierzętami z różnych stad, np. na pastwisku, przez ogrodzenie); zwiedzania innych miejsc, w których przebywają zwierzęta; korzystania ze wspólnych narzędzi, sprzętu, pojazdów, personelu z innymi gospodarstwami. Stosuj: oddzielne miejsca do izolacji i obserwacji przez 14 dni każdego nowo zakupionego zwierzęcia; odzież i obuwie ochronne do obsługi zwierząt; dezynfekcję obuwia przed wejściem do budynku ze zwierzętami Szczepionki przeciwko pryszczycy są dostępne i muszą być stosowane wyłącznie z instrukcjami służb weterynaryjnych.
Środek dezynfekujący do izolacji
Świadomość	Choroba może powodować różne bezpośrednie i pośrednie straty ekonomiczne. Bardzo ważne jest regularne sprawdzanie wszystkich zwierząt. Każde podejrzenie pryszczycy należy niezwłocznie zgłosić Inspekcji Weterynaryjnej. Powiadomienie jest obowiązkowe i ma zasadnicze znaczenie dla zapobiegania rozprzestrzenianiu się choroby.